Organ Nakli Nedir
ORGAN NAKLİNİN TANIMI
Organ nakli vücudun bir bölümünün ya da bir organın doğal yerinden çıkarıldıktan sonra aynı ya da farklı bir bireyin vücudunda, aynı ya da farklı bir bölgeye yerleştirilmesidir. Nakledilen doku parçası gref olarak adlandırılır. Nakledilen doku ya da organ alıcının kendi vücudundan çıkarıldıysa otogref, aynı türe ait başka bir türden alındıysa heterogref olarak adlandırılır.
Canlı bir otogrefin gelişmesi nakledildiği bölgede yeterince besin almasına, başka bir deyişle, doku türlerinin çoğunda, nakilden hemen sonra yeterli kan dolaşımının sağlanmasına bağlıdır. Deri katmanlarının tümünü ya da bir bölümünü içeren deri parçaları ya da başka dokular uygun bir bölgeye nakledildikten kısa süre sonra yeni damar ağıyla kaplanır.
Deri ve deri altı dokusundan alınan otogrefler nakil bölgesine, yeni dolaşım ağı oluşana değin kan damarları içeren bir sap bölümüyle yerleştirebilir; organ nakilleri de benzer teknikle ya da organın atardamarı ile toplar damarının nakledildiği bölgedeki uygun damarlara bağlanmasıyla gerçekleştirilir.
Homogrefler kural olarak alıcıda bağışık yanıtına yol açar ve bunun sonucunda birkaç gün ya da hafta içinde alıcının vücudu tarafından yok edilir.
Alıcı ile vericinin dokuları birbiriyle uyumluysa nakledilen doku hiç kan damarı içermiyorsa ( örn; kornea, kıkırdak ), alıcı alkilleştirici, antimetabolit, kortikosteroit ya da siklosporin gibi bağışık yanıtı bastırıcı ilaç kullanıyorsa ya da ya da alıcı yapay olarak verici dokusuna dayanıklı hale getirildiyse homogref uzun süre yıkıma uğramadan bütünlüğünü koruyabilir.
Verici ve alıcı tek yumurta ikiziyse ya da hayvanlarda, tümüyle kendi aralarında çiftleşmiş bir soyun aynı eşeydeki bireyleriyse tam ya da tama yakın uyum sağlanabilir. Böylece bağışık yanıtı bastıran ilaçların kullanılması gerekmez. İlacın gerekli olduğu durumlarda doku reddini önlemek için gerekli ilaç miktarı doku uyumunun derecesiyle ters orantılıdır.
Çok ağır yaralanmalarda el ve kol nakli de başarıyla denenmiştir. Ayak ve bacak nakli, hasta mekanik bir protezle çok daha rahat hareket edebileceği için pek anlamlı görünmemektedir. Kanser ve başka hastalıkların cerrahi tedavisinde sindirim kanalının hastalıklı bölümü çıkarıldıktan sonra yerine saplı mide ya da bağırsak grefleri nakledilebilir. İdrar yolları hastalıklarında da benzeri girişimler uygulanır. Ayrıca birçok kornea hastalığında görme kusurunun ortadan kaldırılması amacıyla kornea nakli de yapılır.
– BÖBREK, KARACİĞER, KALP, AKCİĞER, PANKREAS NAKLİ
Böbrek nakillerinde canlı vericilerden olduğu kadar ölmüş birisinden alınan böbrek de kullanılır. Bu durumda organ ölümden çok kısa bir süre sonra vücuttan çıkarılmalıdır; buna karşılık, soğutma ve başka teknikler yardımıyla vericinin vücudundan çıkarıldıktan sonra saatlerce bekletilebilir.
Karaciğer nakli teknik açıdan son derece zordur. Alıcının yaşamını sağlıklı bir biçimde sürdürebilmesi için nakledilen karaciğerin vücuduna aktarıldığı dakikalarda işlev göremeye başlaması gereklidir. Öte yandan doku reddi böbrek naklinde olduğundan daha kolayca engellenebilir.
Kalp nakli, hastanın yaşamı nakledilen organın derhal çalışmaya başlamasına bağlı olduğundan karaciğer nakline benzerse de teknik açıdan daha kolaydır. Buna karşılık, doku reddini erken dönemde fark etmek güç, önüne geçmek de karaciğer naklinde olduğundan daha zordur. İnsandan insana başarıyla nakledilen öbür organlardan bazıları pankreas ve akciğerdir. Akciğer nakli kalp nakliyle birlikte yapılırsa daha başarılı olabilir.
