Demans Hastalığı Nedir, Belirtileri Nelerdir?
Demans özellikle belli bir yaştan sonra yaşlı insanlarda görülen bunama durumudur. İstatistiklere göre 80 yaşından itibaren her 5 kişiden 1 tanesinde demans hastalığı görülür. 85 yaşından itibaren ise her 2 insandan 1 tanesinde görülür. Kadınlarda daha sık rastlanan bir durumdur. 60 yaşından önce nadiren görülür. Demansın iki türü vardır. Alzheimer ve damarsal demans.
Demans hastalığının belirtileri nelerdir?
Her insanda bir nebze de olsa unutkanlık vardır. Yaş ilerledikçe bu unutkanlıklar daha fazla olur. Fakat demans hastalığında unutkanlık durumu hastalık düzeyindedir. Dolayısıyla en temel göstergesi unutkanlık ve bu unutkanlığın günlük yaşamı oldukça fazla etkilemesidir.
Ayrıca unutkanlığa ek olarak olayları muhakeme etmede güçlük yaşanır. Yine olayları algılamada zorluklar olur. Zihinsel becerileri oldukça zayıflar ve bu günlük yaşamını etkiler.
Kişinin belleğinde zayıflama olur ve yakın zamandaki olayları hatırlamada sorun yaşar. Kişiliğinde bir takım değişmeler olur. Bir kafa karışıklığı durumu vardır.
Hastalığın ileri aşamasında sürekli bir endişe hali ve stres yaşanır. Kişide zaman kavramı birbirine karışır ve geceleri dışarı çıkar. Bazen kendi kendine bir yerlere gidip kaybolur. Bazen kendi evinin yolunu bile unutabilir.
Demans hastalığında kişi artık basit şeyleri yapma konusunda da unutkanlık yaşayabilir. Kapıları açık unutma, suyu ve ocağı açık unutma gibi durumlar da yaşanır. Kelimeleri anlama ve kullanma konusunda sorunlar yaşanabilir
Çok daha ileri aşamalarda ise başkasına bağımlı olarak yaşar. Tanıdığı insanların isimlerini ve yüzlerini unutabilir. Günlük kişisel bakımlarını unutabilirler. Fakat tüm bu belirtiler birden ortaya çıkmaz. Zaman içinde gelişmeye başlar.
Demans hastalığının nedenleri nelerdir?
Demans hastalığına yol açan birçok etken olabilir. Bu ağırlıklı olarak kişinin yaşam biçimi ve kendine has özellikleriyle ilgilidir. Çünkü yaşlı insanların hepsinde demans hastalığı görülmez.
Demans hastalığında etkenlerden birisi ailesinde böyle bir hastalığı olan kişilerde riskin daha fazla olmasıdır. Ayrıca kişinin sigara ve alkol kullanması, aşırı kilolu olması, yüksek kolesterol düzeyine sahip olması, yüksek kan basıncı gibi etkenler demans hastalığında rol oynayabilir. Çünkü bu tür etkenler beyne de zarar verebilen etkenlerdir.
Beyinde meydana gelen bir tümör, inme, parkinson hastalığı veya bir yaralanma da demansa yol açabilir.
Alınan bazı ilaçlar, vitaminler ve vitamin destekleri tetikleyici etkiler yapabilir.
Demans hastalığının tedavisi nasıldır?
Öncelikle demans hastalığının teşhisi net olarak koyulmalıdır. Çünkü demans hastalığının belirtileriyle benzerlik gösteren durumlar da bulunmaktadır.
Demans hastalığı için teşhis bellek testleri ve beynin ayrıntılı incelenmesiyle koyulur. Tedavi daha çok demansın belirtilerini hafifletmeye ve yavaşlatmaya yöneliktir. Çünkü kesin çözümü yoktur. Demans hastası kişilerde depresyon, asabiyet, üzüntü gibi belirtiler de görülebilir. Bu amaçla bu tür belirtileri hafifletmeye veya iyileştirmeye yönelik tedaviler de uygulanır.
Ayrıca demans riskine karşı veya demans sorunu olan kişiler bazı önlemleri de mutlaka almaları gerekir. Bu önlemler şunlardır:
1. Beslenme programında fazla yağlı gıdalardan uzak durulmalı ve yağ oranı azaltılmalıdır.
2. Alkol tüketiminde kaçınılmalıdır.
3. Sigara kullanılmamalıdır.
4. Her hafta mutlaka yağlı balık tüketilmelidir. Özellikle somon balığı barındırdığı omega 3 yağ asitleri yönüyle beyin açısından oldukça faydalı bir balıktır.
5. Bol sebze ve meyve tüketilmelidir.
6. Egzersiz yapmayı ihmal etmemeli ve düzenli egzersiz yapmalıdır.
7. Kolesterolü ve kan basıncını dengede tutmalıdır. Bunları düzenli olarak ölçtürmeli ve yüksek ise gerekli önlemler alınmalıdır.
8. Kiloyu dengede tutmalı ve fazla kilo almaktan kaçınmalıdır. Normal kiloda olmaya dikkat etmelidir.
9. Diyabet hastası olanlar kan şekerlerini dengede tutmalıdırlar.
10. Zihni çalıştıracak aktivitelerde bulunmak gerekir.
İleri durumda demans hastası olanlar için evde nasıl yardımda bulunulmalıdır?
1. Bu durumdaki kişiler için evde güvenlik önlemleri alınmalıdır. Çünkü demans hastaları kazalara daha yatkın haldedirler.
2. Evde demans hastası kişilere bir takım şeyleri hatırlamaları ve yapmalarına yönelik notlar asılabilir.
3. Önemli telefon numaraları acil durumlar için not edilmelidir.
4. Evde demans hastası kişinin daha aktif olması sağlanmalıdır.
5. Bulmaca çözme, oyun kartları, yürüyüş gibi etkinliklerle hem vücudu hem de zihni aktif tutmalıdır.
